‘Gewoon’ bestaat even niet
Een scheiding is voor kinderen nooit gewoon. Als papa en mama uit elkaar gaan, heeft dit een grote impact op het leven van je kind. Alles wat gewoon was, is er na de scheiding vaak niet meer. Dagelijkse rituelen, zoals gezamenlijk eten en papa die je elke avond naar bed brengt, veranderen. Ook het vieren van verjaardagen en vakanties zijn niet meer hetzelfde.
Hoe een kind de scheiding beleeft, hangt af van zijn karakter en leeftijd. De manier waarop de scheiding verloopt heeft hier ook een grote invloed op. Er zijn ouders die harmonieus uit elkaar gaan en keuzes maken die het beste voor het kind zijn en er zijn conflictscheidingen waarbij het kind, vaak onbedoeld, het onderspit delft.
Emoties hebben de overhand
Een scheiding brengt allerlei emoties met zich mee. Een kind kan boos of verdrietig zijn. Of bang, omdat zijn veilige leven is verdwenen. Ook zitten kinderen vaak met allerlei vragen. En ze vinden het vaak moeilijk om te kiezen tussen hun ouders en kunnen hierdoor in een loyaliteitsconflict terechtkomen. Het is belangrijk om als ouder aan te geven dat kiezen niet hoeft. Dan zijn er nog kinderen die denken dat ze de oorzaak van de scheiding zijn en voelen zich dan schuldig. Maak altijd duidelijk dat je kind niet de oorzaak is.
Kinderen kunnen ook bezorgd zijn over hun ouders. Kan mama nog wel rondkomen? Wie zorgt er nu voor papa? Ze willen graag helpen, maar weten ook vaak niet hoe. Het is hierbij belangrijk om te vragen hoe het met je kind gaat, en om vragen zo goed mogelijk te beantwoorden. Dit geldt ook als je kind niet veel emoties toont. Als je dingen duidelijk uitlegt, krijgt je kind weer wat meer grip op de situatie.
Rituelen helpen
Het is belangrijk om oude rituelen zoveel mogelijk te behouden en nieuwe rituelen in te voeren. Vaste gebruiken bieden vastigheid en emotionele veiligheid. Eet bijvoorbeeld samen op gezette tijden aan tafel, plan elke dag een speeluurtje in en/of zorg dat je ‘s avond voor het slapen gaan een boekje voorleest.
Het is ook belangrijk dat zelfs de allerkleinsten uitleg van de situatie krijgen. Ze begrijpen er misschien niet veel van, maar voelen van alles. Papa of mama is ineens niet meer aanwezig in hun vertrouwde omgeving. Daarnaast krijgen ze het verdriet van hun ouders mee. Ze kunnen zich hierdoor onveilig voelen. Praat met je kind op een manier die bij hem past. Maak duidelijk dat papa en mama nog steeds veel van hem houden.
Een luisterend oor
Kinderen help je door ze serieus te nemen. Wees een luisterend oor en let op signalen die ze afgeven. Kinderen willen gehoord en gezien worden. Kijk goed naar veranderingen in gedrag bij je kind en ga in op vragen die ze hebben. Benoem emoties en laat merken dat deze er mogen zijn. Ondersteun je kind waar nodig. Aan oudere kinderen vraag je bijvoorbeeld hoe je ze kunt helpen om te gaan met hun verdriet. Luister naar het antwoord en doe er iets mee.
Daarnaast helpt het ook om wat extra aandacht in de vorm van een knuffel te geven of om samen iets langer te spelen. Zorg dat je samen tijd doorbrengt! Belangrijk is ook om, als de echtscheiding niet vreedzaam verloopt, niet slecht te spreken over je ex-partner. Het is nog steeds de vader of moeder van je kind. Een kind moet voelen dat hij/zij van beide ouders evenveel mag houden, zonder loyaliteitsconflict.
Laat ons helpen
Licht de kinderopvang over je scheiding in, zodra je er als ouder aan toe bent. Wij weten dan ook waar bepaald gedrag van je kind vandaan komt. We kunnen hierop inspelen en er met je kind over praten. Daarnaast geven we je kind ook extra aandacht.
Bij een scheiding verandert er thuis veel. Het is dan fijn dat er op de opvang niets veranderd is. Dit biedt je kind veiligheid. Daarnaast geeft het hebben van plezier en ontspanning met andere kinderen tijdelijk wat afleiding van de situatie. Het is ook belangrijk dat je als ouder betrokken blijft bij de opvang. Op deze manier blijf je op de hoogte van de gevoelens van je kind, ook buiten de thuissituatie.
Boekentips
Leeftijden van 0-4 jaar
- Walsh, M. (2014). Soms woon ik bij mama soms woon ik bij papa
- Weninger, B. (2009). Dag papa, tot volgende week
- Anholt, L. (2013). Twee nesten
Leeftijden van 4-6 jaar
- Walsh, M. (2014). Soms woon ik bij mama soms woon ik bij papa
- Weninger, B. (2009). Dag papa, tot volgende week
- Vriens, J. (2010). Allebei even lief
- Wisse Smit, N. (2013). Julia heeft twee huizen
- Anholt, L. (2013). Twee nesten
- Klein-Vuijst, L, & Talsma, N. (2007). Niet meer samen
Leeftijden van 4-12 jaar
- Delfos, M.F. (2015). Van alles twee
- Fiddelaers-Jaspers, M.J.M. (2010). Ik hoor bij jullie allebei
- Apeldoorn, S. van. & Lith, L. van. (2015) Bang boos blij
Leeftijden van 7-12 jaar
- Rees, L. (2006). Gewoon gelukkig - ook als je ouders aan het scheiden zijn
Voor ouders
- Pinedo, M. & Vollinga, P. (2013). Aan alle gescheiden ouders
- Neuman, G. & Romanowski, P. (2014). En de kinderen scheiden mee